"Een kunstverzameling toont soms aspecten van iemands persoonlijkheid die je in een gewone ontmoeting nooit zou ontdekken."
Thijs Demeulemeester
Thijs Demeulemeester is een journalist gespecialiseerd in interieur, design, kunst en wonen. Hij schrijft onder meer voor de tijdschriften Weekend Knack en de krant De Tijd. Daarnaast bracht hij eveneens al verschillende boeken uit. Op woensdag 9 november wordt zijn recentste boek Homes for Collectors voorgesteld bij MAD Brussels. Demeulemeester gaat in gesprek met twee verzamelaars over hun verzameling hedendaagse kunst en design, over wat verzamelen voor hen betekent, wat hen drijft, hoe ze kopen en wat de doelmatigheid is van hun collectie.
MAD ging in gesprek met Thijs Demeulemeester.
Je bent journalist design en schrijft ondertussen eveneens design boeken. Kan je kort jouw carrièrepad toelichten?
"Het voordeel aan journalist of auteur zijn, is dat je daar geen specifiek diploma voor nodig hebt. Met curiositeit en goesting om te schrijven kom je al een heel eind. Na mijn studies politieke en sociale wetenschappen in Leuven, volgde ik één jaar journalistiek in Brussel. De stage bij Weekend Knack beviel me zo, dat ik in die lifestylesector ben beland. Ik schrijf al 18 jaar menselijke en toegankelijke verhalen over architectuur, interieur, design, kunst en wonen. Ik vind het nog steeds fantastisch om bij mensen thuis te komen en in hun persoonlijke universum te duiken voor een woonreportage. Gesprekken met (interieur)architecten fascineren me ook altijd, omdat hun visies op ‘goed wonen’ zo uiteenlopend zijn. Wat ik er zelf van vind, is minder relevant. Ik wil vooral talent signaleren aan de lezers en de origineelste stemmen in het veld aan het woord laten. Natuurlijk heb ik een eigen smaak maar ik breng ook verhalen over architectuur of interieurs, waar ik zelf nooit in zou willen wonen."
Is de designwereld volgens jou veranderd in vergelijking met de designwereld toen je net aan jouw carrière begon?
"Het zijn zeer boeiende tijden voor architecten en designers. Onze wereld verandert razendsnel. Zowel ecologisch als maatschappelijk zijn er voortdurend nieuwe uitdagingen, denk maar aan de energiecrisis, de fel gestegen woningprijzen, de boom van het thuiswerk of het grote aantal singles. Daarop moeten designers en architecten innovatieve antwoorden formuleren, die hun tijd overstijgen. Dat interesseert me enorm."
"Tegelijk heb ik een zwak voor modernistisch erfgoed en design uit de 20ste eeuw. Het is leuk om terug te blikken en te zien hoe relevant sommige architecten of ontwerpers nu nog zijn. Ik vind het waardevol om verhalen te brengen rond modernistische woningen, die klaargestoomd zijn voor de uitdagingen van de 21ste eeuw. Toen ik mijn carrière begon, in 2004, begon vintage design echt een trend te worden. Achttien jaar later is dat een blijver gebleken. Nostalgie is sowieso een belangrijke drijfveer in de designwereld en in de kunstwereld. Kijk maar naar de markt voor oldtimers, originele striptekeningen, dinosaurusfossielen of vintage meubilair: wie het zich kan permitteren, verzamelt graag artefacten uit hun jeugd. Veel mensen verzamelen wat hen als kind al prikkelde."
Je brengt een nieuw boek uit, genaamd Homes for Collectors. Waarover gaat het?
"Samen met fotograaf Jan Verlinde bezocht ik 19 kunst- en designverzamelaars, die elk op hun manier ‘co-housen’ met hun collectie. Kunst en design zijn als een huisdier waar je voor moet zorgen. En elk doet dat op zijn of haar manier. Sommige mensen verzamelen uit snobisme, andere uit familiale traditie. Voor nog andere is het puur imago of belegging. Verzamelaars heb je in alle soorten. Maar voor het boek kozen we er 19 die op een inspirerende manier wonen. Soms lijkt hun woning wel een museum, soms is hun interieur een spontaan amalgaam van onsamenhangende collectiestukken. Soms staat de collectie ten dienste van de architectuur, soms barst de verzameling compleet uit haar voegen. Die variëteit vind ik boeiend."
Hoe en waarom heb je deze verzamelaars gekozen?
"Ik heb de afgelopen jaren voor De Tijd een 150-tal verzamelaars van hedendaagse kunst bezocht. Er was l’embarras du choix dus. Jan Verlinde en ik wilden in het boek een zo breed mogelijk palet van verzamelaars brengen. Van collectioneurs die uitsluitend jonge hedendaagse kunst kopen, tot designverzamelaars die zich focussen op één welbepaald tijdvak. Een verzameling is vaak een poging om controle te krijgen over een domein. ‘Groot zijn in iets kleins’, zoals Bart Peeters dat mooi omschreef. Een kunstverzameling toont soms aspecten van iemands persoonlijkheid, die je in een gewone ontmoeting nooit zou ontdekken. In die zin gaan de verzamelaars in mijn boek wel met de billen bloot: wie zijn collectie toont, onthult meteen ook zijn obsessies, fantasieën, frustraties of gevoeligheden."
Is er een interieur dat er voor jou uitspringt?
"Ik hou persoonlijk van interieurs waar er overal iets te beleven valt. Waar je ogen te kort komt en waar je de persoonlijkheid of passie van de bewoner in voelt door schemeren. In die zin ben ik nogal gehecht aan het interieur dat op de cover staat. Het is van een Belgische verzamelaar, die op het Parijse Île de la Cité woont en van zijn interieur een ‘grand tour’ doorheen de kunstgeschiedenis maakte. Zijn appartement is perfect gedoseerd, maar overal zie je interessant design, keramiek en kunst. Die verzamelaar verstopt op erudiete wijze in zijn interieur referenties aan de klassieke oudheid, aan literatuur, aan hedendaagse dans, aan folklore. Een heel fascinerend universum, volstrekt uniek."
Homes for Collectors is de opvolger van Homes for Nomads, is er nog een boek in de running?
"As we speak zijn we daarover in gesprek met Lannoo. Ik zou heel graag een boek maken over modernistisch erfgoed, dat op een respectvolle én hedendaagse manier is gerenoveerd. Maar alle andere ideeën zijn welkom. Misschien moet ik het eens in de groep gooien op de lezing!"
"Los daarvan breng ik heel binnenkort mijn eerste kunstboek voor kinderen uit. Ik bespreek 120 hedendaagse kunstwerken voor kinderen van 7 tot 10 jaar. Zonder moeilijke woorden, zonder dat je voorkennis moet hebben. De teksten over de kunstwerken vertrekken vanuit de leefwereld van de kinderen. Niet vanuit kunsthistorisch perspectief. Het was een hele uitdaging om zo te schrijven, want het is het tegendeel van wat teksten in de kunstwereld meestal zijn: hermetisch, hoogdravend, ontoegankelijk, pretentieus. Ik denk dat veel volwassenen het stiekem ook leuk zullen vinden om eens op een ‘naïeve en kinderlijke’ manier naar kunst te kijken. Ze zullen ongetwijfeld veel bijleren."
